Nederlanders negatiever over etnische minderheden

Nederlanders zijn negatiever gaan denken over etnische minderheden of mensen met een migratie- achtergrond. Negatieve stereotypen over minderheden die ‘lui’ zijn of ‘snel agressief’, worden door een groeiend aantal Nederlanders onderschreven. Dit blijkt uit twee onderzoeken waarin Nederlanders regelmatig worden ondervraagd over diverse maatschappelijke kwesties.

De onderzoekreeks ‘Culturele Veranderingen’ heeft sinds 1979 twee vragen opgenomen waarmee steun voor discriminatie van ‘buitenlanders’ – dit is de term die in het onderzoek wordt gebruikt – wordt gemeten. De eerste vraag is of ‘een Nederlander’ – ook een term uit het onderzoek – meer recht heeft op een vrijkomende woning dan ‘een buitenlander’. De andere vraag heeft betrekking op wie promotie moet krijgen of wie ontslagen moet worden: ‘een buitenlander’ of ‘een Nederlander’.

Het percentage Nederlanders dat aangeeft dat de woning aan ‘de Nederlander’ moet worden gegeven, schommelt sinds 1979 rond de 45 procent. Het percentage Nederlanders dat aangeeft dat de ‘buitenlander’ ontslagen moet worden is sinds 1979 wel gedaald, maar is nog altijd rond de 20 procent.

Negatieve uitspraken minderheden 

In de onderzoekreeks ‘Sociaal-Culturele Ontwikkelingen in Nederland’ wordt sinds 1985 aan Nederlanders gevraagd of zij instemmen met bepaalde grove, negatieve uitspraken over etnische minderheden. Voorbeelden van dergelijke uitspraken zijn dat Marokkanen snel agressief worden, Surinamers langzaam werken, ‘zigeuners’ nooit te vertrouwen zijn en Turken zoveel kinderen hebben omdat ze niet beter weten.

In 1985 stemde 25 procent van de Nederlandse bevolking in met tenminste één grove negatieve uitspraak over etnische minderheden. In 1995 onderschrijven steeds meer Nederlanders grove negatieve attitudes tegenover etnische minderheden. Het laatste onderzoek in deze reeks was in de jaren 2011 en 2012. Ruim 50 procent van de Nederlanders maakte toen een grove, negatieve houding tegenover etnische minderheden kenbaar. Dat aandeel is in 36 jaar dus verdubbeld.

Verruwing

Een aantal Nederlandse wetenschappers hebben in het wetenschappelijke tijdschrift “Mens & Maatschappij” bovenstaande cijfers op een rijtje gezet. Ze concluderen dat de sociale norm om je te onthouden van negatieve uitlatingen over minderheden,  sterk is afgenomen onder alle lagen van de Nederlandse bevolking. Verder leggen de wetenschappers een verband tussen de toename in negatieve houding en de verruwing onder opinieleiders en politici, die zich steeds openlijker negatief uitspreken over etnische minderheden. De wetenschappers leggen overigens geen link met het toenemend gebruik van sociale media al langer schering en inslag zijn.

Bron

Coenders, M., Lubbers, M., Te Grotenhuis, M., Thijs, P. & Scheepers, P. (2015). Trends in etnocentrische reacties onder de Nederlandse bevolking, 1979-2012. Uit: Mens & Maatschappij 90 (4): pp. 405-433 Thijs, P. (2016). Nederlanders stemmen steeds meer in met negatieve vooroordelen. 25 januari 2016.

Door Eddie Nieuwenhuizen, documentalist bij het Stedelijk Expertisecentrum Rotterdam.