Even een recept opzoeken, een aankoop doen in een webwinkel of een foto delen met familie en vrienden: allemaal zaken die we online regelen. Internet heeft zo’n vanzelfsprekende plek gekregen in ons dagelijks leven, dat we er nauwelijks nog bij stilstaan. Maar Ingrid van Kranen en veel andere Nederlanders die blind of slechtziend zijn, hebben de grootste moeite om een website te bezoeken. “Vaak slaat de spraaksoftware waarmee ik de website lees alleen maar wartaal uit.”

Ingrid is blind en maakt gebruik van spraaksoftware als ze op haar computer of smartphone een website bezoekt. Ze gaat al swipend of klikkend door de website heen, waarbij de software de tekst voorleest en vertelt welke afbeeldingen te zien zijn. De techniek werkt op zich goed en lijkt dan ook een mooie oplossing. Helaas houdt het gros van de websites geen rekening met deze software. “Onduidelijke menu’s, links die niet goed worden uitgelegd, formulieren die niet werken… de spraaksoftware slaat al snel alleen maar wartaal uit”, laat Ingrid weten.

Haperende websites

Ingrid vertelt tegen welke problemen ze aanloopt als ze een website bezoekt. “Door een onduidelijke menustructuur, heb ik de grootste moeite om iets te vinden. Vaak ben ik al vijf minuten aan het swipen of klikken voordat ik bij de informatie of producten kom die ik zoek. Eerst moet je eindeloos door ‘contact’, ‘over ons’ en andere algemene menu-items. Vervelend wordt het ook als Nederlandse websites Engelstalige teksten bevatten, want die worden door de software op z’n Nederlands uitgesproken waardoor het bijna niet te verstaan is.”

Cookiemuur staat in de weg

De frustratie begint vaak al eerder, bij de zogenaamde cookiemuur. Voordat je de website te zien krijgt, moet je eerst akkoord gaan met het feit dat de website cookies gebruikt. Ingrid: “Vaak bevat die banner geen echte tekst, maar is het een plaatje, zodat de spraaksoftware niks voorleest. Een ander veelvoorkomend euvel is dat de accepteer-knop steeds verspringt en ik dus de grootste moeite heb om die knop te vinden.”

Veel slecht toegankelijke websites

Slecht toegankelijke websites zijn eerder regel dan uitzondering, weet Ingrid. “Webwinkels, ook de grote namen, werken bijna nooit goed. Maar ook bij publieke omroepen heb ik met hulp van RADAR aan de bel getrokken, waarna de betreffende websites wel zijn verbeterd.” Het Coronadashboard, en met name de kaart, noemt Ingrid een ramp, maar de app Coronamelder is wel weer goed door haar te gebruiken.

Toch maar weer bellen

Als Ingrid er helemaal niet meer uitkomt op de website, pakt ze de telefoon en belt het bedrijf of de organisatie op. “Ik vertel dat ik de website niet kan gebruiken en vraag om een alternatief. Als ik een product nodig heb, kunnen ze me bijvoorbeeld een mail sturen met een bestellink. Vaak wordt gevraagd of ik geen familielid heb of buurvrouw, die me kan helpen. Maar dat weiger ik. Ik vind het belangrijk om zelfstandig te kunnen zijn.”

Aandacht voor toegankelijkheid

Ingrid denkt te weten waar het probleem zit. “Websitebouwers proberen indruk te maken door veel toeters en bellen te gebruiken, maar dat maakt de website ontoegankelijk. Vaak zijn juist de simpele sites voor ons heel goed te gebruiken. De stichting Accessibility heeft goede regels opgesteld voor de toegankelijkheid van een site, maar in praktijk wordt er te weinig aandacht aan besteed. Dan denk ik: wat wil je als ondernemer of organisatie met je website: indruk maken of informatie bieden en producten verkopen?”

Wat zijn je rechten?

Wat zijn de rechten van mensen met en visuele beperking, zoals Ingrid, bij het bezoeken van een website? We vragen het aan Elly Bastiaanssen, klachtbehandelaar bij het meldpunt discriminatie van RADAR: “In de wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ) staat dat bij het aanbieden of verlenen van toegang tot goederen en diensten geen onderscheid gemaakt mag worden. Dit betekent dat wanneer een bedrijf via een website goederen of diensten aanbiedt, dit ook toegankelijk moet zijn voor mensen met een beperking. Alleen als dit onevenredig belastend is hoeft dit niet.”

Wie merkt dat een website niet toegankelijk is, kan de aanbieder verzoeken om een doeltreffende aanpassing te bieden. “De aanbieder van goederen en diensten is na een dergelijk verzoek verplicht om te onderzoeken in hoeverre een oplossing mogelijk is”, vertelt Elly. “Naast deze verplichting in individuele gevallen, geldt ook de verplichting om geleidelijk de algemene toegankelijkheid van websites te verbeteren. Dit houdt in dat aanbieders van goederen en diensten stappen moeten ondernemen om deze algemene toegankelijkheid te realiseren. Voor overheidsinstanties is deze algemene digitale toegankelijkheid al verplicht.”

Wat kan het meldpunt van RADAR betekenen?

Wanneer een website voor iemand met een beperking niet toegankelijk is en een verzoek om een doeltreffende aanpassing niet leidt tot een oplossing, kan er melding worden gemaakt bij RADAR. Elly: “We luisteren naar je verhaal, geven advies en kunnen ondersteuning bieden als de melder daar behoefte aan heeft. Deze ondersteuning kan bijvoorbeeld inhouden dat RADAR contact zoekt met de aanbieder om te bekijken in hoeverre er alsnog een oplossing mogelijk is.”

Nuttige informatie voor ondernemers

Ben je ondernemer en wil je jouw website toegankelijker maken, dan kun je hierover meer informatie vinden bij Stichting Accessibility.  Internetondernemer Taeke Reijenga bestrijdt dat toegankelijke website saai zijn en veel kosten met zich meebrengen. In het artikel Website toegankelijkheid. De vijf grootste misverstanden ontkracht, vertelt hij wat de voordelen zijn van een toegankelijke websites.