Hoe krijg je de klas in gesprek over polariserende onderwerpen?
School is van oudsher de plek waar maatschappelijke waarden worden overgebracht en leerlingen kennis maken met uiteenlopende meningen en standpunten. Maar leraren hebben steeds meer moeite om maatschappelijk sensitieve onderwerpen te bespreken in de klas. De bedreiging van twee leraren in Rotterdam en Den Bosch is hierbij een schrijnend voorbeeld. Niet alleen het botsen met de vrijheid van meningsuiting, maar ook seksuele- en genderdiversiteit of Zwarte Piet laten de gemoederen flink oplopen. Voor de trainers en peer educators van Hot Topics zijn deze hete hangijzers dagelijkse kost. “We fungeren vaak als een breekijzer om het gepolariseerde gesprek open te breken”, vertelt trainer Sidris van Sauers.
Hot Topics is door RADAR ontwikkeld voor het mbo, sinds kort is er ook een variant voor het voortgezet onderwijs. Voorheen stonden de trainers en peer educators van RADAR voor de klas, tegenwoordig zijn de lessen vooral online. De eerste twee lessen gaat het gesprek over discriminatie en mensenrechten. In de derde les wordt er gediscussieerd aan de hand van stellingen. ‘Moet je alles kunnen zeggen wat je wil’, was een van de stellingen van afgelopen week. Het gesprek ging ook over de onthoofding van een leraar in Frankrijk en de bedreiging van de Nederlandse leraren.
Ruimte om na te denken
Sidris: “Bedreigingen en geweld wijzen leerlingen af. Aan de andere kant kunnen sommige leerlingen niet begrijpen waarom een leraar een cartoon van de profeet laat zien in de klas. ‘Er zijn toch andere manieren om erover te praten. Waarom moet je mensen kwetsen?’, vragen ze zich af. We geven leerlingen ruimte om hun mening te uiten. Het gaat erom dat ze over deze waarden leren nadenken.”
Mag een homo er ook gewoon zijn?
Ook seksuele- en genderdiversiteit is een echt Hot Topic. “Sommige jongeren laten een sterke afkeur voor LHBTIQ+-personen blijken. Dat kan best heftig zijn”, vertelt Sidris. “We stimuleren hen om met argumenten te komen. Soms komen we er moeilijk doorheen, dan benaderen we het vanuit het perspectief van mensenrechten. ‘Vind je dat een transgender-persoon of een homo er ook gewoon mag zijn, als mens?’, vragen we dan bijvoorbeeld. Dan komen we wel in gesprek. Het is vaak onwetendheid, maar door hun strot duwen heeft ook geen zin.”
Meningen draaien niet om
“Soms verwachten we van tevoren veel weerstand, dan zeg ik tegen de peers dat ze hun harnas aan moeten doen. En dan heb je opeens prachtige gesprekken met een klas vol stoere jongeren. Andersom komt het ook voor dat je denkt met een heel open klas van doen te hebben en schrik je je rot. Het is niet zo dat we in drie gastlessen deze jongeren compleet van mening kunnen laten veranderen. Wel kunnen we het gesprek weer op gang brengen. Een zaadje planten. Het is dan aan de docent om het gesprek te blijven voeren.”
