RADAR stuurt brief naar kabinet: ‘Kom in actie tegen etnisch profileren’
Op 14 februari 2023 oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat de werkwijze van de Koninklijke Marechaussee (KMar) een vorm van discriminatie is. Bij deze werkwijze worden etniciteit en huidskleur gebruikt om te bepalen of iemand gecontroleerd moet worden. Deze rechtszaak over etnisch profileren tegen de Staat en in het bijzonder de KMar, werd aangespannen door RADAR samen met Amnesty International Nederland, Controle Alt Delete, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) en twee bij deze procedure betrokken burgers.
Hoewel het gerechtshof deze discriminerende werkwijze toen verboden heeft en het per direct aangepast moest worden, is hier nu een jaar later in de praktijk nog weinig van te merken. De overheid doet namelijk te weinig om discriminatie te stoppen. Sterker nog, de overheid maakt zich er zelf schuldig aan.
Brief aan kabinet
Vorig jaar liet het kabinet in een reactie op de KMar-uitspraak weten dat het vonnis niet zou gelden voor controles op de weg of in de trein en niet relevant zou zijn voor andere overheidsorganisaties. Dit is onjuist. Ook andere overheidsorganisaties zoals de politie, de belastingdienst, studiefinanciering en gemeentelijke controleafdelingen maken zich helaas ook geregeld schuldig aan etnisch profilering.
De coalitie die de rechtszaak tegen de staat voerde heeft daarom op maandag 12 februari 2024 een brief gestuurd naar het kabinet, de onderhandelende partijen en de Tweede Kamer met de oproep schriftelijk vast te leggen dat selecteren voor een controle op grond van afkomst in combinatie met andere kenmerken nooit is toegestaan, en bij alle overheidsorganisaties af te dwingen dat zij dit verbod naleven. In de brief vraagt de coalitie aan het kabinet om uiterlijk 21 maart 2024 te reageren, op de internationale dag tegen racisme.
Noodzakelijke maatregelen
Etnisch profileren is verboden. De overheid doet te weinig om het te stoppen, en maakt zich er zelf schuldig aan. Terwijl de overheid de plicht heeft om burgers te beschermen tegen discriminatie en etnisch profileren. Daarvoor is een pakket aan maatregelen noodzakelijk, waaronder de volgende:
- Dwing bij alle overheidsinstanties af dat afkomst nooit een rol speelt in beslissingen om burgers te controleren.
- Behandel burgers als individuen en treed hen vanuit vertrouwen tegemoet.
- Waarborg transparantie en zorgvuldigheid bij controles.
- Registreer en evalueer alle controles.
- Registreer algoritmes en toets deze aan de mensenrechten.
- Verscherp het toezicht.