College voor de Rechten van de Mens stelt toetsingskader voor risicoprofielen op

Gemeenten of overheidsinstanties gebruiken risicoprofielen om fraude aan te pakken. Het risicoprofiel bevat mogelijke eigenschappen van mogelijke daders. Zo wordt er gericht gezocht. Soms bevatten risicoprofielen persoonskenmerken die kunnen leiden tot discriminatie.  Om dit te voorkomen ontwikkelde het College voor de Rechten van de Mens een toetsingskader, waarmee gemeenten hun risicoprofielen kunnen controleren. 

Wat de gevolgen kunnen zijn van risicoprofielen met onnodige kenmerken, komt duidelijk naar voren bij etnisch profileren. Samen met andere organisaties strijdt RADAR hier al jaren tegen. Vorig jaar nog diende er een rechtszaak tegen de staat om de Koninklijke Marechaussee te laten stoppen met deze praktijk bij hun zogeheten MTV-controles. Van de rechter mocht de Koninklijke Marechaussee etniciteit blijven gebruiken. De zaak laat zien dat het een lang en moeilijk proces is om discriminatie aan te tonen en te bestrijden.  

Hoewel de rechterlijke uitspraak er geen aanleiding toe gaf, meldde de Koninklijke Marechaussee eind november toch te gaan stoppen met etnisch profileren. Dat is een mooie aanleiding voor andere overheidsinstanties om ook een stap in de goede richting te zeggen.  

Toetsing 

Zo maakt niet alleen de Koninklijke Marechaussee, maar ook de Belastingdienst of gemeenten gebruik van risicoprofielen. In het kader van efficiëntie worden mensen aangesproken of beoordeeld op basis van etnische kenmerken of afkomst, in plaats van op gedrag. De Toeslagenaffaire is hiervan een schrijnend voorbeeld.  

Om etnisch profileren in de toekomst te helpen voorkomen, heeft het College voor de Rechten van de Mens een toetsingskader voor risicoprofielen opgesteld. Hiermee krijgen (overheids)instanties handvatten om een door hen opgesteld risicoprofiel te controleren op (onbewuste) discriminatie.  

Melden blijft van belang 

Als je etnisch profileren meemaakt, is melden een belangrijke eerste stap. Voor Robby Gobardhan, een van de burgers die samen met de organisaties de zaak tegen de Staat aanspande, begon het met een melding. “Ik wil iedereen in de samenleving op het hart drukken, als je ongelijk behandeld wordt op basis van je huidskleur, seksuele gerichtheid, beperking, maakt niet uit wat, maak er een melding van”, zei hij in een interview met RADAR. “Hoe meer meldingen er komen, hoe meer data beschikbaar zijn. Als niemand meldt, dan kan de politie of de douane of de belastingdienst blijven zeggen dat er niks aan de hand is.”