Geweigerd worden in winkels, commentaar krijgen op straat en steeds maar weer discussie over waar die voor is: Chiel Grishaver is het gedoe rond zijn hulphond helemaal zat. Zelfs zó zat, dat hij overwoog zijn hulphond weer weg te doen. Maar Denzell is van te grote betekenis voor Chiel: de hond helpt hem zijn PTSS-klachten draaglijk te maken. Dus gaat niet de hond weg, maar strijdt hij onverbiddelijk voor meer bewustwording over en acceptatie van hulphonden. “Het enige wat je moet doen is een hulphond negeren.” 

1986. Chiel Grishaver verneemt via het journaal dat zijn 3-jarige dochtertje Anoeska is overleden. Zware mishandelingen door de nieuwe vriend van zijn ex-vrouw werden het meisje fataal, waarna het tweetal het meisje begroef in Het Park bij de Euromast. Chiel wist van niets, want van de nieuwe vriend van zijn ex mocht hij al een tijd geen contact meer hebben met Anoeska en haar broer. “Mijn ex-vrouw stond erbij en keek ernaar”, vertelt Chiel, vlakbij de plek waar Anoeska werd gevonden. Een monument herinnert aan het kleine meisje. “De instanties wisten van de mishandelingen, maar mij – de biologische vader – is nooit iets verteld. Mij is de kans ontnomen om mijn dochtertje te beschermen.”  

De tragische gebeurtenis kwam bovenop trauma’s uit zijn jeugd. Chiel is opgegroeid in een kindertehuis, waar hij werd misbruikt door een leidster en is mishandeld. “Door alle gebeurtenissen heb ik chronische PTSS opgelopen”, legt hij uit. “Ik heb al heel veel behandelingen gehad, maar ik kom niet meer van mijn klachten af. Door de PTSS heb ik last van herbelevingen, nachtmerries en angstaanvallen. Door alles wat er gebeurd is, heb ik weinig vertrouwen meer in mensen en voel ik me niet veilig op straat.”  

PTSS-hulphond  

Sinds 2019 ervaart Chiel verlichting van zijn klachten, door de komst van PTSS-hulphond Denzell. De Duitse herder kan Chiel uit een herbeleving halen, hem wakker maken uit een nachtmerrie en angstaanvallen voorkomen. “Als ik een herbeleving heb, dan zit ik echt niet meer in het hier en nu”, vertelt Chiel. “Dat kan heel gevaarlijk zijn, vooral als het op straat of in een winkel gebeurt. Denzell kan voorkomen dat ik in zo’n herbeleving terechtkom, omdat hij de signalen van de opbouw ernaartoe herkent. Ook merkt hij het als ik een nachtmerrie heb en dan maakt hij me wakker. Of hij kan voorkomen dat ik angstig word, bijvoorbeeld door in de rij bij de kassa van de supermarkt achter me te gaan staan zodat mensen niet te dichtbij komen.” 

Denzell maakt Chiels leven dus een stuk gemakkelijker. Tenminste, als het om de PTSS-klachten gaat. Want tegelijkertijd zijn een heleboel dagelijkse dingen, zoals boodschappen doen, een stuk moeilijker geworden. “Sinds ik de hond heb, lijkt het of iedereen wat moet zeggen over mijn hond”, vertelt hij. “Mensen hebben commentaar, ze willen mijn hond aaien terwijl er duidelijk op staat dat dat niet mag of ze sturen hun eigen hond op Denzell af om te spelen. Maar al die afleiding is heel gevaarlijk. Een hulphond moet continu gefocust zijn op het baasje, om angstaanvallen te voorkomen – of epileptische aanvallen, of waar iemand de hulphond ook maar voor heeft. Het enige wat je hoeft te doen, is die hulphond negeren. Doe alsof hij er niet eens is.”

Weigeringen  

Een hond negeren lijkt heel makkelijk, maar helaas is de realiteit anders. Vooral bij winkels ervaart Chiel veel problemen, omdat hij vaak de toegang wordt geweigerd. “In winkels, in supermarkten, bij tankstations: op allerlei plekken word ik aangesproken of tegengehouden omdat honden niet zijn toegestaan. Dat geldt alleen niet voor hulphonden. Iemand met een hulphond de toegang weigeren, dát is niet toegestaan. Sterker nog, dat is wettelijk verboden, maar zelfs agenten – die toch de wet moeten handhaven – lijken dat niet te weten.”  

Chiel vertelt over de keer bij een tankstation dat zelfs de politie erbij werd gehaald. “Het was de zoveelste keer dat ik werd weggestuurd, maar zelfs nadat ik had uitgelegd dat Denzell een hulphond is en dat die dus wél binnen mag, bleven ze maar moeilijk doen. Op een gegeven moment belden ze de politie. Ik dacht: ‘Doe maar, die zullen wel eens vertellen hoe het zit.’ Maar nee, de agent wist niet waar ik het over had. Ik heb hem gevraagd het op zijn mobiel op te zoeken en pas toen erkende hij mijn gelijk. Ik vroeg hem om het ook aan de medewerkers uit te leggen, omdat ze het van mij niet wilden aannemen.”  

Klachten  

Voor deze en soortgelijke situaties dient Chiel tientallen, zo niet honderden, klachten in. “Ik heb er vreselijk veel last van”, vertelt hij, “en dat verandert niet als ik er niks mee doe.” RADAR-klachtbehandelaar Elly Bastiaanssen heeft hem bijgestaan bij verschillende klachten. “In de wet staat dat bij het aanbieden of verlenen van toegang tot goederen en diensten geen onderscheid gemaakt mag worden op grond van handicap of chronische ziekte”, legt Elly uit. “Dit betekent dat de aanbieder van goederen of diensten moet zorgen voor een doeltreffende aanpassing, zodat degene met een handicap of chronische ziekte mee kan doen. In de wet staat dat hieronder in ieder geval het toelaten van hulphonden wordt verstaan.” 

Slechts bij hoge uitzondering mag ook een hulphond geweigerd worden. “Een hulphond mag alleen worden geweigerd wanneer dit een onevenredige belasting vormt of wanneer dit noodzakelijk is ter bescherming van de veiligheid en de gezondheid”, legt Elly uit. “Maar als je op deze uitzondering een beroep wil doen, worden er hoge eisen gesteld aan de motivering. Los daarvan moet de aanbieder van goederen en diensten eerst kijken of er alternatieven mogelijk zijn, bijvoorbeeld aanpassingen die niet onevenredig belastend zijn.” 

Tankstations  

Van dergelijke uitzonderingen is in de praktijk bij een winkel of tankstation geen sprake. In de gevallen waar Chiel tegenaan liep, werd hij dus onterecht geweigerd. ‘Het ging vaak mis bij een specifiek tankstation, waar ik op weg naar mijn behandeling in Zeist regelmatig langskwam’, vertelt Chiel. ‘Ondanks herhaaldelijke gesprekken met de manager, bleef ik maar geweigerd worden. Vanaf de tweede keer dat ik er een klacht indiende, heeft Elly me geholpen. De erkenning van mijn klacht vanuit een instantie was heel erg fijn, net als haar ondersteuning bij de bemiddeling.’  

Chiels inzet heeft ertoe geleid dat de tankstations een sticker op de deur krijgen, waar duidelijk op staat dat hulphonden welkom zijn. ‘Ook zou er vanuit het hoofdkantoor op worden toegezien dat die overal opgeplakt zouden worden’, vult hij aan. ‘En alle werknemers zouden voorlichting krijgen over hulphonden. Dat is een positieve ontwikkeling, alleen gaat het om nog maar een deel van alle tankstations of winkels in het hele land.’  

Strijd  

Chiel is voorlopig dus nog niet klaar met zijn strijd. Winkels of instanties die hem de deur wijzen, kunnen rekenen op een officiële klacht of zelfs een aangifte. ‘Of ik er niet moe van word om hier zoveel mee bezig te zijn? Ja natuurlijk wel, heel erg zelfs. Iedere keer dat ik bij een winkel de discussie aan moet gaan, kan ik door de stress een angstaanval of herbeleving krijgen. Maar ja, ik heb er ook last van als ik geen boodschappen kan doen of als ik geen kopje koffie kan halen bij het tanken. Zolang ik tegen al dit onbegrip aanloop, ga ik door.’ 

Chiel hoopt dan ook dat er meer bewustwording komt over hulphonden. ‘Mensen moeten weten dat ze hulphonden met rust moeten laten, negeer ze gewoon’, zegt Chiel. ‘En winkeleigenaren en personeel moeten weten dat hulphonden altijd zijn toegestaan. Dan hoef ik niet bij iedere boodschap die discussie aan te gaan. Het is simpel: als je mijn hond weigert, dan weiger je mij ook.’