‘Deze uitspraak is een overwinning voor heel Nederland’

Hij kon het bijna niet geloven, maar hij hoorde het echt. Het gerechtshof verbood etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee op 14 februari 2023. Acht jaar na zijn eerste melding van etnisch profileren op de luchthaven van Rotterdam, hoorde Robby Gobardhan de historische uitspraak. Samen met Mpanzu Bamenga en verschillende organisaties, waaronder RADAR, spande hij de zaak tegen de Nederlandse staat aan. ‘Onrecht motiveerde mij om te melden.’

Hij had wel een voorgevoel, zegt Gobardhan aan de telefoon, een dag na de uitspraak. ‘De rechter kan niet voorbijgaan aan wat er allemaal in de samenleving speelt. En aan wat etnisch profileren met mensen doet. Kijk maar naar de Toeslagenaffaire en hoe dat duizenden gezinnen heeft geschaad. De rechter kon er gewoon niet langer omheen.’

Toch moest hij zichzelf een paar keer knijpen, want de vorige rechter stond gebruik van etniciteit als een van de factoren bij selectiebeslissingen nog wel toe. ‘Het heeft acht jaar geduurd’, zegt Gobardhan, ‘dus ik raakte erg geëmotioneerd toen de rechter zijn conclusies trok.’

Fundering

De uitspraak is niet alleen positief voor Gobardhan zelf, maar voor heel Nederland. ‘Het is echt een overwinning voor de maatschappij als geheel’, zegt hij. ‘De uitspraak is een sterk signaal naar de staat. De boodschap is: het is de staat verboden om bij de uitvoering van MTV-controles selectiebeslissingen te nemen die mede zijn gebaseerd op ras of etniciteit.’ Gobardhan verwacht dat de uitspraak ook van invloed zal zijn op andere instanties. ‘Met deze uitspraak is er een paal geslagen voor de fundering van een inclusieve maatschappij, waarin artikel 1 van de grondwet wordt nageleefd.’

Aan de slag

Gobardhan ziet de uitspraak van het Hof als een eerste stap. ‘We hebben nog een lange weg te gaan in Nederland’, zegt hij. ‘Nederlanders van kleur hebben nog steeds vaak het gevoel een tweederangsburger te zijn. De mindset van mensen is langzaam aan het veranderen. Je ziet dat er door Black Lives Matter, de erkenning van het slavernijverleden en het verdwijnen van zwarte piet steeds meer bewustwording komt. Maar het is nog niet genoeg. De meerderheid moet gaan inzien dat Nederland niet alleen maar wit is. En de uitspraak van het Hof is een erkenning daarvan. Huidskleur zegt niks over je nationaliteit.’

Gobardhan begrijpt dat de samenleving een dag na de uitspraak nog niet veranderd is. ‘Het is een lang proces. Er zou een mindshift moeten plaatsvinden in de maatschappij. Maar deze uitspraak is wel een belangrijke. Hiermee heb je een stok achter de deur als een overheidsinstantie discriminerend beleid niet aanpast. Er moet nog veel gebeuren en de staat is nu aan zet. Het belangrijkste is dat artikel 1 van de grondwet altijd gerespecteerd en nageleefd wordt.’

Blijf melden

Zonder de melding van Gobardhan was het proces misschien nooit in gang gezet. ‘Het kan gebeuren dat je een keer je paspoort moet laten zien als je binnen de Schengenzone reist’, vertelt hij. ‘Maar als het meerdere keren gebeurt, en alleen bij mij en niet bij witte mensen, dan zie je dat je onrecht wordt aangedaan. Dat motiveerde me om te melden. En gelukkig ben ik een doorzetter. We mogen echt trots zijn op de hele coalitie dat we al die tijd hebben doorgezet.’

Gobardhan benadrukt dan ook het belang van melden. ‘Blijf melden’, zegt hij. ‘Op je weg zal je allerlei obstakels toegeworpen krijgen. Het zal je zo moeilijk mogelijk gemaakt worden. Maar blijf doorzetten. Stap naar RADAR, stap naar de Ombudsman. Hoe meer meldingen er komen, hoe groter de basis wordt om te procederen of andere grote stappen te zetten. Want je ziet, de aanhouder wint!’