Hoe reageer je op discriminatie en uitsluiting? Lach je het weg, probeer je het conflict te vermijden of maak je er een punt van? Voor zijn onderzoek stelde Jurriaan Omlo deze vragen aan 35 Nederlanders met een migratieachtergrond, voor wie discriminatie en uitsluiting in meer of minder mate deel uitmaken van hun dagelijks leven. Hij schreef zijn bevindingen in het boek ‘Verzetten, vermijden of veranderen? Reageren op discriminatie en uitsluiting’.

‘Verzetten, vermijden of veranderen?’ is een studie naar zogenoemde copingstrategieën. Jurriaan Omlo laat zien welke vormen van discriminatie en uitsluiting mensen ervaren en welke reactiepatronen zij hierop ontwikkelen. Mensen reageren op uiteenlopende manieren. De een past zich cultureel aan, een ander kiest voor activisme. Soms zoeken mensen verbinding en dialoog, maar het komt ook voor dat mensen verbaal hun gram halen als er vervelende opmerkingen worden gemaakt. Deze en andere copingstrategieën worden uitvoerig beschreven en ondersteund met levendige citaten.

‘Sterker het leven insturen’

Driss geeft zijn kinderen mee trots te zijn op hun geloof. “Ik kan het leven niet makkelijker voor ze maken, maar ik kan ze wel sterker het leven insturen.” Fatih zoekt het bij activisme en is actief binnen het politieke debat. “Als ik kan veranderen, dan wil ik de wereld om me heen ook veranderen. Orlando gelooft niet in protestmarsen en investeert liever in het diversiteitsbeleid binnen zijn organisatie. “Echte banen, echte kansen.” Farida probeert patiënten op hun gemak te stellen als ze moeite hebben om te accepteren dat zij, een vrouw met een hoofddoek, hun dokter is. Jamila biedt een vrouw aan om boodschappen voor haar te doen, ook al had de vrouw haar en haar vriendinnen ten onrechte beschuldigd van het stelen van haar tas.

Wat werkt en wat niet?

“Het viel me op dat er veel onderzoek wordt gedaan naar discriminatie, de vormen en omvang ervan, maar niet naar de manier waarop mensen ermee omgaan”, zegt Jurriaan Omlo. “Ik wilde graag weten hoe mensen omgaan met zo’n vervelende ervaring. Proberen zij de persoon die discrimineert of stigmatiseert op andere gedachten te brengen en hoe? Ik wilde leren van de ervaringskennis van deze mensen: wat werkt voor wie in welke situaties en waarom? Wat ik bijvoorbeeld pijnlijk vond is dat mensen gaan overcompenseren in de hoop zo geaccepteerd te worden. Dat gaat heel ver: ze proberen extra lief te zijn, extra grappig, extra hard te werken, maar het lijkt geregeld niet genoeg te zijn om volwaardig geaccepteerd te worden.”

Voor wie?

‘Verzetten, vermijden of veranderen?’ is de eerste Nederlandstalige studie naar het fenomeen copingstrategieën dat in de discussie over discriminatie tot nu toe onderbelicht blijft. Het boek is bestemd voor jongeren en andere mensen die discriminatie ervaren en houvast kunnen hebben aan de ervaringen en inzichten van anderen. Het is ook bestemd voor iedereen die wil bijdragen aan het bestrijden van discriminatie en inzicht wil krijgen in wat slachtoffers meemaken. En niet in de laatste plaats biedt het boek inzicht aan docenten, jongerenwerkers, politieagenten, HR-managers, verenigingsbestuurders en andere professionals die willen weten wat ze kunnen betekenen voor slachtoffers.

Over de auteur

Jurriaan Omlo (1980) promoveerde in 2011 op een studie naar perspectieven van Marokkaans-Nederlandse jongvolwassenen op integratie, politieke debatten over integratie en discriminatie. Hij is eigenaar van Bureau Omlo, dat onderzoek doet naar uiteenlopende sociale vraagstukken.

De optelsom van ervaringen met discriminatie is erg pijnlijk

Lees het interview met Jurriaan Omlo

Verkoop

Verzetten, vermijden of veranderen? Reageren op discriminatie en uitsluiting is een uitgave van landelijk kenniscentrum discriminatie Art.1 en antidiscriminatievoorziening RADAR. Het boek is voor 24,50 euro te koop bij bol.com of vraag ernaar bij uw lokale boekhandel.